Kırgıbayır Badlands olarak da bilinen bir yeryüzü şekli olma özelliği taşımaktadır. Bir coğrafi oluşum olarak bilinmekte olan kırgıbayır şiddetli yağmurların sonucunda oluşan bir akarsu aşındırma şeklidir. Ayrıca Türkiye sınırları içerisinde pek çok yerde yaygın olarak görülen bir yeryüzü şeklidir.
Kırgıbayır Nedir?
Şiddetli şekilde yağan yağmur ve ortaya çıkan sel sularının bitki örtüsü bulunmadığı ve kolay aşınan arazileri aşındırıcı bir etki ortaya koymaktadır. Zaman içerisinde ortaya çıkan bu aşındırıcı etki neticesinde araziler girintili çıkıntılı bir görüntüye sahip hale gelir. Bu görüntüye sahip hale gelmiş nitelikteki arazilere ise kırgıbayır adı verilir. Çoğunlukla şiddetli sağanak yağışların söz konusu olduğu yerlerde görülmektedir.
Kırgıbayır Nasıl Oluşur ve Türkiye’de Nerede Görülür?
Kırgıbayır bir tür aşınma şekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple kırgıbayır adı verilen yeryüzü oluşumlarında sağnak yağışlar önemli rol üstlenmektedir. Elbette yalnızca sağanak yağışın bu oluşumlar üzerinde etkisi yoktur. Kırkıgayır oluşumlarında rüzgarlar ve sel suları da çok etkili olmaktadır. Kurak iklime sahip olan bölgelerde kırgıbayır çok sık görülür. Bu sebeple kırgıbayır görülen alanlar özellikle tarım yönünden son derece elverişsiz olan alanlardır.
Kırgıbayır, özellikle de güçlü sağanak yağışların sık olarak görüldüğü, yarı kurak bölgelerde çok daha sık görülür. Türkiye’de, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde bu oluşumlara sık olarak rastlamak mümkündür. Türkiye’de kırgıbayır örneği olarak Nallıhan kırgıbayır olarak gösterilebilir. Bunun beraberinde Ankara il sınırları içerisinde de çok sayıda kırgıbayır örneklerine rastlanabilmektedir.
Kırgıbayır diğer tabiri ile badlands, kendine has dikkat çeken özellikleri olan güzide bir yeryüzü görüntüsü olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye sınırları içerisinde kırgıbayır olarak nitelendirilebilecek pek çok oluşumla karşılaşmak mümkündür. Bu oluşumlar dikkat çekici yapıları ile hem yerli hem de yabancıların önemli uğrak noktaları arasında yerini almaktadır.
Kırgıbayır adı verilen oluşumların Türkiye sınırları içerisindeki en popüler örneği ise Nallıhan kırgıbayırıdır. Ankara il sınırları içinde yer alan bu yeryüzü şekli, dünyanın sayılı örnekleri arasında kendisine yer bulmaktadır.
Coğrafya’da Kırgıbayır Özellikleri
Her yeryüzü şeklinde olduğu gibi kırgıbayır adı verilen bu şekillerin de kendisine özgü bazı coğrafi özellikleri bulunmaktadır.
– Türkiye’nin sınırları çerisinde rastlanabilen yüzey şekillerinden biri olan kırgıbayır, sel suları ya da rüzgarlar ile aşınan engebeli ve yerleşmeye elverişli nitelikte olmayan kurak iklimlerde görülür.
– Dere yarıkları, dar vadiler ve kanyon gibi yeryüzü dikkat çekici niteliğe sahip yeryüzü şekilleri kırgıbayır ile ilişkili durumdadır. Bu alanlarda yaya ulaşımı neredeyse imkansıza yakın haldedir.
– Yağışın bulut patlaması olarak ortaya çıktığı, ana kayanın zayıf olduğu ve nem tutmayacak nitelikteki çorak alanlarda görülmektedir.
– Dünya üzerinde bulunan en meşhur kırgıbayır örneği ise Amerika kıt’asında varlık göstermektedir. Bu bakımdan ABD ve Kanada ülkelerinde çok sayıda kırgıbayır örneğine rastlamak mümkün olmaktadır.
– Türkiye sınırları içerisinde de kırgıbayır örneklerine rastlamak mümkün olmaktadır.
– Kırgıbayır, engebeli ve yerleşime elverişsiz nitelikte olan bir yeryüzü şekli olma özelliği taşımaktadır. – Kırgıbayır adı verilen alanlara yaya olarak ulaşım oldukça zor ve tehlikeli olabilmektedir.
– Kırgıbayır olarak nitelendirilen yeryüzü şekillerinin hakim olduğu alanlar sahip oldukları son derece gösterişli kaya ve toprak renkleri nedeniyle turistik bir özellik barındırmaktadır.